dinsdag 7 juni 2011

Hermeneutiek volgens Joseph Shulam (2)

Zelf de Schriften bestuderen
De Farizeeën in Jeruzalem waren de eersten die zelf de teksten begonnen te bestuderen om zo de wil van God te leren kennen. Dat was revolutionair: de Bijbel is voor iedereen en niet alleen voor profeten en priesters; ieder mens kan proberen de wil van God te ontdekken door de tekst verstandelijk en logisch te analyseren.
Sinds de 3e Eeuw voor het begin van de huidige jaartelling bestaat er een traditie van Bijbelinterpretatie. De traditie kan uitleggen kan van grote waarde zijn als men te maken krijgt met een moeilijke tekst, maar het kan ook iemands denken afsluiten voor de mogelijkheid van een alternatieve uitleg waarvan hij niet eerder heeft gehoord.

Elke tekst heeft vele mogelijke interpretaties. Elke tekst heeft een gewone, voor de hand liggende betekenis en een verborgen, zinspelende betekenis die je tussen de regels door moet lezen.
De eerste methode, die gebruik maakt van de eenvoudige, taalkundige betekenis, heet in het Hebreeuws p’shat, hetgeen betekent: ‘eenvoudig’ of ‘letterlijk’.
Ten tweede is daar de betekenis waar de teksten op zinspelen; deze indirecte methode wordt in het Hebreeuws remez genoemd.
Ten derde kan er een geheime betekenis zijn, die slechts door ingewijden begrepen kan worden; het Hebreeuws duidt dit aan met sod, wat ‘geheim’ betekent.
Dat is er nog een vierde niveau, drash genaamd, wat ‘associatie’ betekent. In de drash-methode worden andere heilige teksten erbij gehaald die verband houden met de hoofdtekst; door de samenhang tussen de teksten wordt begrijpelijk wat eerst niet duidelijk was.

Deze vier basale Joodse hermeneutische niveaus, P’shat, Remez, Drash, Sod, worden samen Pardes (‘Boomgaard’) genoemd.
Wanneer mensen spreken van een ‘geestelijke betekenis’ van een tekst, dan lopen zij het risico de tekst uit zijn verband te halen of in het wilde weg zonder richtlijnen de tekst te laten zeggen wat men zelf wil.
Als werkelijk de niveaus van Pardes gebruikt worden, kan dit leiden tot goede ‘geestelijke’ conclusies, maar deze moeten wel in overeenstemming zijn met de letterlijke betekenis van de tekst.

Geen opmerkingen: